Praktisch of theoretisch opgeleid: termen verhullen ongelijke kansen

Het is een nobele gedachte om het onderwijs niet meer te zien als hiërarchische ladder maar als een ‘waaier aan opleidingsrichtingen’, aldus demissionair minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, OCW). Dat is ook te zien aan de instemmende reacties in de sociale media, van praktisch én theoretisch opgeleiden. Zo hoeven we mensen niet meer in […]

Januari blues

Mijn hekel aan januari lijkt minder te worden. Januari als de ultieme maand van zelfmanagement, alles weer in het gelid, alles weer gericht op ‘stoppen met’ en ‘eindelijk eens beginnen aan’. Alles als de tegenpool van december, waarin ‘het samen gezellig, grote genieten’ centraal staat. Het opruimen van de kerstboom als markering tussen deze twee […]

Leeslijstjes, leesbiografie en een beetje sociologie

Het is natuurlijk weer tijd voor lijstjes. Ik kan uren doorbrengen met muziek, boeken en films en hoe die ervaringen, emoties en zelfs geuren van ooit terug kunnen brengen. Maar voor iemand die heel erg veel leuk vindt en daarom niet wil kiezen, zijn lijstjes maken een ondoenlijke opgave. ‘Wat is je favoriete boek, dat […]

Education: it is a boys and girls problem

In 1990 studeerde ik af bij mijn eerste studie met de scriptie ‘Economische zelfstandigheid van vrouwen en de 1990-maatregel’. In een eerste hoofdstuk zette ik toen de positie van meisjes en jongens in het onderwijs op een rij: de prestaties op de basisschool tussen jongens en meisjes verschilden nauwelijks, meisjes bleven minder zitten en werden […]

9 november: Dag van het koesteren van kritische meningen

Het is vandaag 9 november. De dag dat De Muur viel (1989), omdat mensen kritische vragen durfden te stellen. Maar het is ook de dag van Kristallnacht (1938), toen mensen geen kritische vragen durfden te stellen. En vandaag spreekt de Tweede Kamer over een wetsvoorstel om de burgerschapsopdracht van scholen aan te scherpen. Leren omgaan […]

Iedereen heeft toch zijn eigen talent…

In de Volkskrant van 18 september 2020 eindigt Merel van Vroonhoven haar column met de opmerking “Anno 2020 bepaalt in welvarend Nederland de plek van je wieg nog steeds je toekomst. Hoe heb ik dat niet eerder zo duidelijk kunnen zien? Waar was ik al die tijd? Ver weg, ben ik bang, gerieflijk in mijn […]

Leerachterstand door Corona… bekijk het eens anders

Als ik van mijn eerste wandelingetje van vandaag bijna thuis ben, zie ik drie ziekenwagens aan komen rijden bij de seniorenflat om de hoek. Een groep mannen, gehuld in dunne, flapperende plastic jassen, met handschoenen aan en mondkapje en muts op, stappen uit. En dan hakt het er bij mij ineens weer in. Ik krijg […]

Onderwijsvernieuwing en een nieuwe generatie leerders

“We moeten het onderwijs nu echt veranderen, want de huidige generatie is niet meer te motiveren voor school. Ze hebben echt hele andere behoeften.” Het is al weer 15 jaar geleden dat ik mijn proefschrift voltooide. De titel ‘nieuwe’ leerders was een knipoog naar een steeds populairder verhaal in onderwijsland, waarin een ‘nieuwe generatie’ werd […]

Ideologie en emancipatie kunnen de leraar en het onderwijs redden

De sleutel tot verbetering van het onderwijs is de emancipatie van leraren. En de sleutel tot die emancipatie is laten zien dat het onderwijs onvermijdelijk ideologisch geladen is en gaat over moreel geladen keuzes, want alleen zo kun je zichtbaar maken dat het dus ook anders kan. Leraren en andere professionals lijken de neoliberale ideologie […]

‘Leraar zijn’: ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan

  Op de opleiding waar ik werk staat op een muur ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan’. Ik ben een groot fan van Pippi Langkous en waarschijnlijk nooit helemaal ontwaakt uit de droom een Pippi te zijn. De spreuk is prachtig en werkt tot op zekere hoogte. […]

‘Evidence based’ onderwijs is een ideologie

Het is een paar jaar geleden als ik bij een vergadering van de Open Universiteit hoogleraar Paul Kirschner en drie andere hoogleraren tegen elkaar zie opboksen. Allemaal overtuigd van hun ‘ware’ kijk op methodes en inhouden van onderwijswetenschap. Kirschner staat momenteel erg in de belangstelling met zijn pleidooi voor ‘evidence based’ onderwijs, dat in de […]

Generatie 8 Ongelukkig als zelfmanager van je leven: filosofische tips

In eerdere artikelen schreef ik over de prestatiesamenleving die het beste opgevat kan worden als een nieuw levensloopideaal (generatie 4). Dit ideaal legt ons heel subtiel de norm op om onszelf te dwingen een uniek leven te leiden, waarbij we de illusie hebben dat we daarbij alles zelf in de hand hebben (generatie 5). Een […]

Generatie 7 Ongelukkig als zelfmanager van je leven: kijk eens anders

‘Ongeluk hoort erbij’ was de paginagrote kop in de Volkskrant van 30 maart 2019 gevolgd door drie pagina’s interview met de sterpsychiater Dirk de Wachter. De tijd lijkt rijp voor een andere manier van kijken naar de enorme toename van burn out en depressie die gesignaleerd wordt. Die andere manier van kijken houdt in dat […]

Jongeren en leren: een ambivalente relatie II

Met het ontstaan van de keuzebiografie heeft het begrip jeugd een andere betekenis gekregen: jongeren kunnen zelf steeds meer kiezen uit een steeds groter aanbod en de jeugdfase als tijdelijke, leeftijdsgebonden fase is steeds mindere eenduidig geworden (zie jongeren en leren I). Het vormgeven aan de eigen levensloop is voor jongeren het belangrijkste thema geworden. […]

Jongeren en leren: een ambivalente relatie I

Hoe vaak heb je al de zin gelezen dat ons onderwijs nog stamt uit het industriële tijdperk met de nadruk op standaardisatie en andere fabriekskenmerken. De internet- en netwerksamenleving van nu zou vragen om een radicale vernieuwing van het onderwijs. Onderwijsgoeroes blijven er mee weg lopen. Gelukkig is er ook gedegen onderzoek zoals dat van […]

Generatie 6 Grip op je leven in de prestatiesamenleving: naar buiten kijken

Steeds als ik in een boekwinkel kom verbaas ik me over de enorme berg aan zelfhulpboeken die gericht zijn op het vinden van ‘je ware zelf’ om zo ‘uit je dip’ te komen. En ze blijven blijkbaar allemaal goed verkopen. Allemaal boeken die inspelen op gevoelens van onrust, onvrede, depressie, burn out die blijkbaar veel […]

Generatie 5 Wat hebben we te kiezen in onze keuzebiografie?

Vroeger kon je al uittekenen hoe jouw leven zou verlopen als meisje uit de arbeidersklasse of jongen uit de hogere burgerij. Tegenwoordig zouden we steeds meer een keuzebiografie hebben, waarbij levenslopen niet meer bepaald worden door een collectieve identiteit als gender of klasse. Mensen kunnen nu een eigen levenspad uitstippelen, maar dat stelt hen ook […]

Passend en gepersonaliseerd onderwijs vergroot tweedeling

Passend onderwijs is in. Doen wat elk kind nodig heeft, differentiëren naar niveau en interesse dus, want ‘elk kind heeft toch een eigen talent’. Of: ‘Niet iedereen hoeft toch gymnasium te doen? Sommigen zijn nu eenmaal beter met hun handen’. Met dit soort uitspraken doen we kinderen onrecht aan. Natuurlijk zijn de uitspraken op zich […]

Leraren opleiden in Japan

Het zal maar weinigen ontgaan zijn: er is een enorm tekort aan leraren in het Nederlandse onderwijs. En toch ontstaat er geen run op de lerarenopleidingen. Werd het leraarsberoep nog wel eens een luizenbaantje genoemd vanwege de vele vakantiedagen, het lijkt er op alsof het voor velen nu een soort schrikbeeld is: een leven lang […]

Generatie 4 ‘Pak alles wat je kan’. Prestatiemaatschappij en keuzelevensloop

‘Pak alles wat je kan’, een slogan die maar in mijn hoofd rond blijft zingen. Zo typerend voor de tijd van nu. Een soort van opdracht: dat je toch echt alles uit het leven moet halen. Als je de tekst verder leest zit er eigenlijk een heel dubbele boodschap in. Het is nooit genoeg, of goed genoeg, […]

Naar school in Japan

Van Japanse kinderen bestaat vaak het beeld dat er  al heel jong een ijzeren discipline van hen verlangd wordt. Maar hoe zit het schoolsysteem in Japan nu echt in elkaar? Japanse kinderen hebben tot hun zesde jaar alle vrijheid die hun ouders hen gunnen; van leerplicht en toetsen is geen sprake. Van nul tot zes jaar kunnen […]

Generatie 3 Een nieuwe klimaatgeneratie? Flexgeneratie?

Misschien wordt klimaatspijbelaars wel het woord van 2019. Er is zelfs al een klimaatgeneratie gesignaleerd. Maar als het zo uitkomt, dan noemen we jongeren ook flexgeneratie of Millenials. Wat moeten we wel en wat niet doen met het begrip generatie? Daar sta ik in dit artikel bij stil. Bekijk maar eens de media en je […]

Engels in Japan, 2019

Volgend jaar wordt het jaar van de waarheid voor veel Japanse ambtenaren. In 2020 vinden in Tokyo de Olympische Zomerspelen plaats en die moeten natuurlijk aan Japanse perfectie voldoen. Een van de speerpunten is het vergroten van de toegankelijkheid van de stad door veel aandacht te hebben voor de Engelse taal. De regering heeft besloten […]

Engels in Japan, 2005

Acht Japanse peuters roepen ‘hello, hello’ als ik aan kom fietsen bij hun ‘nursery school’ in Nakano-ku, één van de deelgemeenten in Tokio. Samen gaan we de lift in naar de ‘huiskamerklas’ op de negende verdieping. Altijd weer een wedstrijd wie het eerst is om op het liftknopje te drukken. Rya is dit keer het […]

Generatie 2 Waar gaan generatieblogs over?

In mijn slotpleidooi bij het SPUI25-debat ging ik in op wat we nu wel en wat we juist niet met het begrip generatie moeten doen. Daar wil ik in een artikel opnieuw bij stil staan. Ik zal benadrukken dat we niet op kenmerken maar op kansen moeten letten van generaties. En dat het zaak is […]

Schuiven naar boven